پیر چپون اوپرت

چن ماه پیش با اتا پیر چپون بنافتی از اهالی پاجمیانا هم کلام بیمه. بعد از سلام و احوالپرسی شه سفره دل ره مسته باز هاکرده از خاطرات قدیم، از چپونی، از یلاق و کوه و مازرون، از رفقونی که یک به یک سفر ابدی هاکردنه، مسته گب بزو. گوته هر روز گوگلی ره اشمبه و ونجه گب زمبه.

 باتمه از اوپرت باهو. باته: اوپرت خله با صفا هسته، حف که قت و قوت ندارمه و مه چش کم سو بیّه و لینگ هم همراهی نکنده تا وره سر بزنم. وچون هم... چه چی بارم...

خلاصه شمه سر ره درد نیارم، ونه گب و صحبت ره به صورت نظم در بیاردمه و تقدیم کمبه به تمامی دامداران بنافتی که خون و دل بخردنه و اتا پیروک رحاتی ندینه، وشون زرانداز بنه بیه و وشون سرین اتا تکه سنگ یا هیمه چو!؟

شعر مازندرانی پیر چپون اوپرت 

اوپرت چن ساله تره نزمبه سر	فکر نکون پیر چپون ته جه بیه قهر
Oupert chan sale tere nazembe sar	Fekr nakoun pir chapoun teje baye ghar
کمر دلا و مه دست دره عصا	دست اش بیمه اوپرت جه بیمه جدا
Kamer dela o me dast dare aasa	Dastesh bayme oupert je bayme jeda
پیر بیمه دست و لینگ ندارنه قوت	گوگلی ره ویمبه خرمبه حسرت
Pir bayme dast o ling nedarne ghovet	Gougeli re vimbe kherembe hasret
گوگلی هسته مه قبله ی دوم	صوی نماشون وره دمبه سلوم
Gougeli haste me gheble ye douvom	Sevi nemashoun ve re dembe saloum
دفتر خاطرات زمبه ورق	یا یارون کمبه هستمه دمق
Daftere khaterate zambe varegh	Yade yaroun kembe hasteme damegh
عبللی مختاباد، مهدی قاسمی	بند پشت آرشه پتنه دتایی
Ablali mokhtabad ,mahdi ghasemi	Bande pesht arshe patene de taie
جفت خراله و شعون خورشیدی	کشتارگاه چینه سیروک و الزی
Jefte khereala o shavoun khorshidi	Keshtargah chine sirouk o alezi
اوریم فلاح، حاج الیاس و حاج ببا	لوتی گرد وره ره کردنه سافنا
Evrim falla, haj elyas o haj beba	Louti gerd vare re kerdne safena
ون بن دینه ممد حسین، پنجلی	تلم زونه وشون دتا پنج پنجی
Vane ben daine mamd hossien, panjali	Telem zone veshoun de ta panj panji
مصطفی، عبداله، ممد خورشیدی	ارمون سوزنا چرخه سری
Mostefa, abdella, mamed khorshidi	Armoune souzenae charkha sari
گوگلی بن فیض اله، رمضون خورشیدی	گسفن شو چر دانه شو تا صواحی
Gougli ben fizoalla, ramzoun khorshidi	Gesfen shou char dane shou ta sevahi
زرشک چال ملک و اوریم خورشیدی	وره کرس کاج کرده تیناری
Zareshk chale melk o evrim khourshidi	Vare kerese kaj kerde tinari
دوشتره ی دله کتری کلوا نون	لم چوخا چپون دوش، دل پر از خون
Doushtere ye dele ketri kelva noun	Lam choukha chapoune doush, del per az khoun
کتل تش و منزل پر بیهه از دی	به گور بوردنه آرزوی رحاتی
Katel tash o manzel per bie az di	Be gour baverdne arzoye rehati
رفقون یک به یک هاکردنه سفر	وشون کار و بار انه مه نظر
Rafeghoun yak be yak hakerdne safer	Veshoune kar o bar ene me nazer
خدایا قت و عمر و چش سو ره	بهیر، دردجه نا روز دارمه، نا شوره
Khedaya ghet o omro chese soure	Bahir, dardje na rouz darme, na shoure

شعر: دوستعلی علیخانی

توضیحات :

چپون : چوپان **ییلاق اوپرت : ییلاق دامداران پاجمینائی **  دست اش : محتاج دیگران شدن

گوگلی : گذرگاه دامداران به مرتع اوپرت ** صوی : صبح ** نماشون : غروب ** سَلوم : سلام

عبللی مختاباد: مرحوم عبدالعلی فضلی اهل پاجی ** مرحوم مهدی قاسمی : اهل میانا ** بند پشت : نام ملکی در اوپرت

آرشه:به پست آرشه مراجعه شود ** جفت خِراله:مرحوم خیراله کوهزادی اهل روستای هیکو، مرحوم خیراله خورشیدی اهل پاجی

کشتارگاه: نام ملکی در اوپرت** سیروک : نام گیاه دارویی ** الزی : به پست الزی مراجعه شود

اِوریم فلاح : ابراهیم فلاح نژاد اهل پاجی ** جاج الیاس : مرحوم حاجی الیاس خورشیدی اهل پاجی

حاج بِبا: مرحوم حاجی بابا خورشیدی اهل پاجی ** لوتی گرد: نام ملکی در اوپرت** وَرِه : بره

سافِنا: شیر دادن بره ** وَنِ بِن: نام ملکی در اوپرت** دَینِه: بودند** مَمد حسین: مرحوم محمدحسین خطاب اهل میانا

پنجعلی : پنجعلی حسن پور اهل میانا** تِلِم : به پست صنایع دستی چوبی مراجعه شود** پنج پنجی: نوبتی

مصطفی : مصطفی فضلی اهل پاجی ** عبداله: عبداله خورشیدی اهل پاجی** مَمِد خورشیدی : محمد خورشیدی اهل پاجی

آرمون: آرزو** سوزنا: نام ملکی در اوپرت** چرخه سری: مراسم ناهاردهی به مناسبت جدا کردن پشم از گوسفندان

فیض اله: مرحوم فیض الله رمضانی اهل پاجی ** رمضون خورشیدی: رمضان خورشیدی اهل پاجی

گسفن:گوسفند** شو چر:چرا دادن گوسفندان در شب** شو: شب** زرشک چال: نام ملکی در اوپرت

اِوریم خورشیدی:ابراهیم خورشیدی اهل پاجی ** وَرِه کِرِس:آغل بره ** کاج: شاخه های نازک درخت جهت پوشش کف آغل بره

تیناری : تنهایی** دوشتره: کوله ای که با پشم گوسفند درست می شد** دِلِه : داخل ** کِلوا نون: به پست کشاورزی در بنافت قدیم مراجعه شود ** لَم چوخا :به پست صنایع دستی مراجعه شود ** کَتِل تَش : آتشی که با کنده ی درخت درست می شد

مَنزِل:در اینجا کلبه چوپان ** پِر بیئه از دی: پر از دود بود** رحاتی:راحتی** رفقون:رفقا **قِت: قوت ، نیرو

چِش سو: بینایی چشم ** بَهیر: بگیر** درد جِه نا روز دارمه، نا شوره: از درد شب و روز ندارم 

باب الله چپون

چند روز پیش گشتی بر فراز تپه های مشرف بر روستای دادوکلا داشتم. با گله ای از گوسفندان که هدایت آن را آقای باب الله باقری با محاسنی سفید که ماسکی بر روی دهان و بینی داشت برخورد نمودم. بعد از سلام و احوالپرسی از مشکلات دامداری، از خشکسالی که باعث خشک شدن چشمه ها شده است و نبود علوفه در مراتع صبحت کرد. از ماسک روی بینی و دهانش سوال کردم. ایشون فرمودند در فصل گرما مگسی بر روی گوسفندان است که چوپانان یا کسانی که اطراف گله باشند را دچار مشکل می کند. بخاطر همین ماسک زدم. (منظورایشان مگس سینوس بینی گوسفند بود که در پستی جداگانه توضیحات کامل را دادم)

از حمله گرگی برام صحبت کرد که روز گذشته به گله اش حمله کرد. از قرار معلوم  سگ ها کنار گله نبودند، گرگ به گله حمله کرد و گلوی میش بزرگی را گرفت و ایشان با درایت خودشان توانستند گوسفند را از چنگ گرگ بیرون بیاورند.

با اجازه ایشون عکسی از خودش و گوسفندانش گرفتم و آن را به تمامی دامداران زحمتکش دهستان بنافت که در سرمای جان سوز زمستان و گرمای طاقت فرسای تابستان و در زیر باران های شدید بهار و پاییز به خاطر حفظ آبرو و کسب روزی حلال تلاش و کوشش می کنند تقدیم می کنم. 

آقای باب الله باقری در کنار گله گوسفند

جفت سر، بر فراز تپه گرسگتی

خواب ناز

گله گوسفندان و روستای دادوکلا در یک فریم

تولدت مبارک

به قول آقا باب الله خله شیطونه

کلبه چوپان، مرتع نسوم

سرگرمی بچه چوپان( شاید رویای ساخت یک خانه را در سر می پروراند)

بهار بنافت

بهار یعنی؛ رز رزِ وارش، ونه بِن هنیشتن، دلِ غم ره بشستن.

بهار یعنی؛ چپون و گالش دل پر بزوهن، بار و بِنه جمع هاکردن، سمت بنافت بوهردن.

بهار یعنی؛ زرجو و اوپرت و گلرد سوزی بَچیهن، پندیر خیک چپون دوش، جِربَندِ هدار هاکردن.

بهار یعنی؛ بندبن، گوگلی، ویش ویشه بته تن، الزی بچیهن، با نون بخردن.

بهار یعنی؛کاسب دوش بَلو، اِمباره اسب بار وه ونه سربار، تیمجارو مرز بهیتن.

بهار یعنی؛ کول پشتی به دوش سمت کیجا قَلِه، چکل ره کَش بخردن.

بهار یعنی؛ صوی بندبن بوردن و نماشتر دگردستن، کولک بَچیهن و شور دشندین.

 بهار یعنی؛ هرجا ره اِشنی تَرنه و تازه، صدا ره سر هدا اِن، لَلِه ره وا دکردن.

بهار یعنی؛ گرم وا، میا گردشی، کوه ورف او بهیین، روخنه مشت او ماهی بهیتن.

بهار یعنی؛ ونوشه چینی ویشه و گِله بِن، کتری کِلِه وَ رو دَمنوش بخردن.

بهار یعنی؛ گوجوجوک اسپه چادر، چپ چپا زرد لِچک، بنافت مردمون هدیه هاکردن.

بهار یعنی؛...