جشن سیزده شو

تیر ماه سِزده شوی اَمه مَله، قدیما

سزده شو، بِبا اَتّا کِرکِ سر ره وِرییه و نِنا وِره پَر کِرده و اَتّا ته‌چین مَشتی پته، جوری که گو رِغون بو آدِم ره شِفت کِرده و ماقع بَخردِن پِلا آدِمِ انگوشتِ تِک جه رِغون ره گیته. 

اون شو مارون با آرد گندم، دِله دَئی نون پَتنه. وِنه بِساتِن ره شِمه وِسته گومبه.

اَبِلّ، آرد ره خمیر کِردنه. وقته خمیر بِمبو لاقِلی دِله پیاز ره با گو رغون یا گِسفِن رِغون وِریشتِنه. بعد خمیر ره نون‌ساز سر اِشتنه و با نونِ‌کَر تَنِک کِردِنه، بَوریشته پیاز ره وِنه دِله کِردِنه، وِره تندیر دِله پَتِنه. 

اَمه مَله دِتا لال داشته، اَتّا بالا مَله، اَتّا هِم پایین مَلِه. هر کِدوم شه وِسته دوشتِره دار و شعر خون هم داشتِنه. شعر خون کَلِک سر بِمبو شعر معروف لال بِمو، لال بِمو، پار بورده اِمسال بِمو .... ره خوندِسته. با بِشنوستن صدای شعرخون وچه‌هایی که تَرسِندوک بینه بِرمه کِردِنه و شه پییر مار پِشت جا خِردنه. 

لال با اَتّا پِشته شیش خِن دله اِمو و همه ره با شیش تَک دا، اَگه کسی جا بِخِرد بیبو وِنه خَوِر ره گیتی وِره شیش زو و اَتّا شیش ره بومِ پشت دِم دا تا بوم خِر و برکت زیاد بَوّه چون بوم پشت دونه، گندم و اَپور چَپور دَیّه.
صاب خِنه دوشتره‌دار ره انعام، که همون دِله‌دَئی نون یا پِشت‌زیک و ... بییه دائه. 

لال بالا مَله و پایین مَله، وقته میون مَله بَرِسی‌بیبون خِش دعوی، هِئی ره زونه و انعامی که از مِردِم بَیتنه ره هئی دست جه گیتِنه. جونتِرها هم اونجه جمع بینه وِشون خش‌دعوی ره تِماشا کِردِنه و فردا با دراز و دِمباله هِدائن، دیگرون وِسته تعریف کِردِنه.
 
اَره مرِدم اون گِدِر خَله ساده شادی ره شه خِنه یاردنه.

سِزده شو دل قَلی، کِنار شییه قَر
غم و غِصه یاد شییه وه زوئه پَر
لال اِمو خِن دِله غال غاله بییه
همه خِشال، خنده تِک ره گیته سَر
نویسنده: دوستعلی علیخانی / آبان نود و هشت