شعر چکل

شعرچکل استاد محمد علی کاظمی (شیروین) از دیار بنافت ، بخش دودانگه ساری

 

دومبه چکل ته حال کار خوار هسته		شاه سنگ بن هندا کولک جار هسته
نروخرو  وا دارنه و دیار هسته		گلر د په یخچال هدار هسته
سنگسر و شهمیرزاد و باره کو		سیو کوه و نیزوا کوه و هیکو
کمر پشت و دهمیون و انارم		گوگلی و تلاجیم و اسبه رو
ارمون ته ریگ چشمه بچا او		ته پائین همندی گالش گو
کتل تش چرک چیرک سر شو		چند خارک ،خسته تن ره کرده خو
هر وره که هارشن ته جان جانه		ته جان ، جان چکل چنده جوانه
اینور ویشه ، اون ور همند مرتع		فریم ته دامن روزی رسانه
شروین خوانه ته وسته قصه باره		طوری جه حرف سر دوسته باره
نواجش بیهله گوش مجی لا		حسنی ناره هر آنچه هسته باره
ته خوب دوندی اما چتی گت بیمی		تیسا په لینگ وشنا بتیم دئیمی
یا کل چو یار ، یا گوک وه خال چیمی		از خورد بکی کار دله گت بیمی
خالک گوک لنسه ونه مار		خالک وچه ، چو جه بیه تیمار
ننا سازکتین و ببا هیمه چو		انده زونه امه زهله بوره مار
بی زهله وچه ره کی نزنده کار		ارباب و کدخدا، جاندار، پاکار
هر کس راست بئیبو صوی جمندر		اماره تا نماشون ورده بیغار
پی یردل خشه پسر بیه مرد		حرف اشنا وچه آ خوار و اهل درد
کل خشاله که گی کل در شوپه		دیگه ندونده نوکر نونه مرد
ارباب و کدخدا هم بینه نوکر		وشون هم داشتنه شه جه آقاتر
اما جه عاشقی دل باد بداهن		چشمه سر یار دوش آفتو هدائن
نصف شو پرچیم و لوش  ببپرستن		نومزه بازی هاکردن  دگرستن
هولایتی  یار چشه  خش هدائن		دستمال  بئیتنا آینه هدائن
صواحی کار نماشون غصه بار		همش در فکر شیمی کی ومبی پول دار
غزل ره بشورم هاکنم تیمار		شه زن بیارم بوم عیال وار
عروسی کردمی با قرض و قوله		کاوی و بز کوله تا طلا کوله
همه ره کوشتمی آبرو نشوئه		د روز نیه امه دوش دیه جوله
بعد از بیست سال که دهیمی قراری		سی فرسخ راه پیاده شیمی ساری
امه مزد  انده نیه تا بووشه		رشتی علیجه و قند و گرماری
قراری و، قراری و، قراری		امه لامیزه بن نون بیغاری
د سال سربازی هم  ونه خرشی		قراری نونه امجه کناری
بنافت جه تا فریم توری دوستن		نماشون سر دواره دگر دستن
کلک و پرچم سر بپرستن		نومزه بازی هاکردن دگردستن
اتا گتا همه خورد و بی شلوار		اتا سر و همه کندس ولیک خوار
اتا خش و باقی صد غصه بار		سوار  اتا باقی بینه چار بدار
میرزا علی گوخسه و کلوا نون		تلم بن صف کشینه کیجائون
قد بلند، دیم اسبه،جفت چش سیو		دل تپ تپ ، اتا کچه آش و دو
مرس کلا وشونه دوش و پر دو		بتج بتج تا سنگده یکه دو
نا وشونه کار معلومه نا اقبال		سر و دوش جه کشنه هیمه و خال
یا گندم جار یا گرس جار یا تیل چال		یا دشت سر یا هیمه بن تیل چال
پیله بی نون بوشه ایمون نخوانه		سفره تیسا بوشه مهمون نخوانه
تیم جار بختن و شاه خو بدیئن		کلوم حیون خوانه انسون نخوانه
اما جا خواستمی که جائی بوشه		فراخ نوه اتا کرک کلی بوشه
خنده و خشالی قصر سازنه		برمه جا ونه پیت کلی بوشه
قهرمون داشتمی اما کشتی گیر		اگر مشتی بیبو آخر خرده تیر
همه در بدر و سلاب و اسیر		نادون گت بیمی نادون هم بیمی پیر
چپون له له زوئه تا دل نترکه		گالش کلی دائه تا روز بگرده
لیلی جان و کتولی و امیری		دست به دست دانه تا برمه دگرده
بی خود نیه همه جا چشمه دارنه		زیارت سر جه او سر در ایارنه
دئیه روز هرچه برمه بسوته		بمرده روز گل بن چش چه وارنه
چه شوهائی مثل مر سیو بیه		اتا ستاره هم آرزو بیه
چکل دنیا نه سر دانه نه سامون		انسون دنیا امبی میرمبی حیوون
امه کار بدتر از پریم قرون		اما گج هستمی وه بیه بد نوم
مرس سی شلک الآن گت بیه		بلند بینه کلفت، ابر جه رد بیه
قدیم آدما هم گرد بئینه		خشی بورده و اسا شه درد بئینه
اتا روز گوتنه مه جان زنا		چوسی شیه به اسب و خر ورزا
تا بوردی چش بزنی عمر تمومه		سر و پوست گل بن ماچکل شومه
مردی زن ورنه و زنا هم شی کنده		هندا سال نئیه نوم ته گومه
چکل ته حال خوار و مه حال نخاره		ته ور آفتاب ، اینجه وارش باره
اتول سواری و شق شق دمتن		دست اش دشمن و ازال بیکاره
چکل هر وقت پلنگ انه ته کلدوش		قرنه کنده صحرا ره ترس گرنه دوش
مال و مالدار جه ورنه حواس و هوش		مه شعر بی صدا بخون وهاده گوش
گتی نا به قد و نا قد و قرنه		گت اون هسته که خورد دست ره گرنه
اگر ترس بداهن گتی ایارنه		موزی دار گت هسته موزگله یارنه
سه گسفنک کیجا قلعه و سر چک		گسفند چرا بوردن اون چک تک
اون پوست کلا بورده شاپو بموئه		اون لمچوخا بورده پالتو بموئه
چرم شره بورده شبر و بموئه		جان چپق بورده اشنو بموئه
کلز و لاک و لاکچه کهنه بیه		پلاستیک همه جه سر تر بهیه
مکتب شوها گت بهینه و با سواد		منم فراوان و دلیل داد و بیداد
وقتی وچه پیر جه گرنه ایراد		آخوند احمد ره دیگه کی کنده یاد
آخوند احمد ره خامبه یاد ها کنم		فاتحه جه وره دلشاد ها کنم
چکل وسته من چنده بسروئم		سر و دل ره چنده ناخن بکوئم
دل دیم ره چنده دندون بجوئم		تک ره میم هاکنم و لال بووئم
چکل اون سالها بورده و دیگه ننه		او که پیشی شونه پشت نشنه
اگر چه پیرون دل خله ونه		همه حسنی بیه دل ره خش انه
زمستون گرس شله و ترشی آش		دهم روز پلا بن گسفند لاش
محرم بمو بو رخت کردنه علم		برنجی بوق جه مردم ره کردنه جم
کت کته بینه صفدر عموی جمع		سیو کتری جه چائی کردنه دم
هرکه مزدیر بیبو دوش گیته علم		آقا سلام شیمی تا تپوک دم
شاه سلام و آقا سلام گوتمی		سلام دامی  علم سر بیهه خم
سید اسمل حسین حسین خوندسته		زیارت سر دسته اتی موندسته
فاتحه ره سید میرعماد خوندسته		عربی ره و چنده خوار دونسته
پیر مردها تکیه دله سه به چار		یا صحبت کدخدا یا میرشکار
اتی چپق اتی کشینه سیگار		میرزا عیسی گپ زوئه چنده خوارخوار
اون که سینه صدا هدا بو خوار خوار		جلو دیه باقی ره زوئه کنار
عروسی روز سرنا دایره دمبک		لوتی گیته دارون چرخ زوئه پشتک
نواب خاله مجمه گیته شه تک		شاه وزیر کا جم وچون خردنه کتک
میوه روش بموبو اما گیتمی پر		اتی قه کردمی ماره سر و ور
قیمت دونه و میوه برابر		مارون دونه دانه میوه دوش سر
میوه ره گاز زومی با فنی زک		اتی پیله اتی دست و اتا تک
بی مار گس  اینگو آ چش پر اسری		وچون شه نیم خرد ره دانه ونه تک
چکل ته دل سر چند تا ستاره		اسپهبد مرزبون ته یادگاره
ونه حرف سخن دنیا ره مشته		بنوشتن و بهشتن چنده خواره
آدم یک روز انه یک روز هم شونه		میان این د روز چند تا مقومه
مقوم ورگ و مرو گسفن و گو		مقوم آدم هم در گپ گوته
اگر گوم بهلم گوم خدایی		میون نوم و گوم نیرم جدائی
روات پل خراب از کار دنیا		همیشه زندوئه شیخ بهائی
جان چکل ته زا زکا جگردار		شیر نر و پلنگ سون و تفنگ دار
دومبه چکل طالب تره یاد انه		ته جان گوش هندا ونه داد انه
ونه زاری بلبل ره فریاد انه		بعد طالب کی چکل جه شاد انه
چکل وقتی ته تن کل بز لو شونه		ته پهن سینه جه اشکارگو شونه
بهار انه تنش عطر و بو شونه		عسل ماز شهدسته از کندو شونه
سلک ته دامن دله خو شونه		چپون لله زنده و غم فرو شونه
گالش گو دوشنه شیر افتو شونه		گو شیر دله کولک بو شونه
گوک په چو خزنه برمه جه خو شونه		مختاباد پیر وونه چش سو شونه
چتر بزه عاروس رخت او شونه		دوماد تور کله دوش چک لو شونه
ابر دل گیرنه ونجه او شونه		کوه ره ورف پوشنه صحرا خوشونه
الآن هسته بهار پنجاه و چار		ته در قاف و من اینجه میون غار
که دشت شیر نر بیئه بیکار		اشکم مزدی وچون نسته کمبه کار
رفقون همه شون هستنه سوار		جواب سلام ره ندنه خوار خوار

استاد محمدعلی کاظمی سنگدهی

استاد محمد علی کاظمی متخلص به « شروین» بیستم اردیبهشت سال 1330 در روستای سنگده واقع در دهستان بنافت بخش دودانگه شهرستان ساری متولد شد و  در سال 1354 موفق به دریافت فوق لیسانس مهندسی برق از دانشکده فنی تبریز گردید.

ایشان آثاری زیادی را مکتوب نموده است که به صورت تیتروار می توان موارد زیر را نام برد :

1-      موریانه ها از درون می تراشند ، سال  1368

2-      - سال های تبعید در خانه 63 تا 72 ( خاطره نویسی)

3-      - ذوالفقار کربلا- سال   1373     

4-      « عالم دوم »  در مورد مسائل فوق طبیعت و متافیزیک ، سال 64-65

5-       دو کتاب معروف وی « دائره المعارف سادات » و « نخبگان میانه هرم » است که بیش از یک دهه نگارش آن به طول انجامید.

6-      در سال 54 حماسه منظوم « چکل»  را سرود و آنقدر بر جامعه مازندرانی و اهالی هنر تاثیر گذاشت که بسیاری استاد را با نام « چکل » می شناسند  .

7-    « تاریخ منظوم مازندران » ( در قالب مثنوی حماسی و هم وزن عروضی شاهنامه ) در سال 55 

8-        کتاب طنز  "ایمان بیاوریم به طبیبان عصر خویش "

9-       آدم ها در زمستان ، آیینه های شکسته و ...

یکی از آثار ماندگار استاد کاظمی منظومه چکل می باشد که به زندگی روستا نشینان مازندرانی در گذشته نه چندان دور پرداخته است . در درون همین اشعار پیامهایی بس مهم نهفته است که قابل تامل می باشد . به نظر حقیر استاد چون اشعار چکل را به زبان خودمانی و به دور از تکلف سروده است ایشان را در نزد اهالی مازندران خصوصا مردمان دهستان بنافت دوست داشتنی کرده است . بنده بارها در همایش های پاسداشت بنافت به وضوح مشاهده کرده ام وقتی استاد اشعارش را برای حاضرین قرائت می کند همگی با جان و دل به سروده هایش گوش فرا می دهند و این امر موید گفته های  بنده می باشد.