حسرت گذشته

پیر بیمه دست و لینگ ندارنه قوّت	Pir bayme dast o ling nedarne ghovvet
چکلّ اشمبه و خرمبه حسرت	Chekelle eshembe o kherembe hasret
شه گذشته ره سر بشتمه نرو	She  gozeshte re sar beshteme naro
شه خاطراتِ پِشو زمبه خلوت	She khaterate pesho zambe khalvet

پیر شدم دست ها و پاهایم نیرو و توان ندارند

کوه را نگاه می کنم و حسرت می خورم

گذشته خودم را در قله نرو جا گذاشتم

در خلوتم خاطرات گذشته را مرور می کنم

شعر: دوستعلی علیخانی

مراسم خانه تکانی

اهالی دهستان بنافت چند هفته مانده به عید نظافت خانه را آغاز می کنند و گوشه و کنار خانه را از گرد و غبار پاک کرده و فضای منزل را خوشبو می کنند. در گذشته خاک سفید را با آب داخل دیک می پختند و به شکل گل شل در می آوردند سپس دیوار منازل را به نوعی رنگ آمیزی می کردند. از خاک قرمز جهت رنگ آمیزی ابتدا دیوار استفاده می کردند که اصطلاحا به آن رجه می گفتند. ( از کف اتاق تا ارتفاع 80 سانتیمتری دیوار) همچنین خاک  خوب و خشک بدون ناخالصی و سنگ ریزه را از مکان های خاصی استخراج می کردند.( گل چال) سپس آن را با پهن اسب یا گاو مخلوط می کردند ودر لگن خیس می دادند.( گل گویی gel goie) بعد گل شل بدست آمده را روی دیوار حیاط،کف اتاق ،طویله و... گل مالی می کردند. چون اعتقاد داشتند ارواح مردگان در این روز ها به خانه باز می گردند اگر خانه را تمیز و بستگان را شاد ببینند خوشحال می شوند و برای باز ماندگان دعا می فرستند. 

(برای نمایش تصاویر در اندازه واقعی روی آن کلیک کنید)

پیر چپون اوپرت

چن ماه پیش با اتا پیر چپون بنافتی از اهالی پاجمیانا هم کلام بیمه. بعد از سلام و احوالپرسی شه سفره دل ره مسته باز هاکرده از خاطرات قدیم، از چپونی، از یلاق و کوه و مازرون، از رفقونی که یک به یک سفر ابدی هاکردنه، مسته گب بزو. گوته هر روز گوگلی ره اشمبه و ونجه گب زمبه.

 باتمه از اوپرت باهو. باته: اوپرت خله با صفا هسته، حف که قت و قوت ندارمه و مه چش کم سو بیّه و لینگ هم همراهی نکنده تا وره سر بزنم. وچون هم... چه چی بارم...

خلاصه شمه سر ره درد نیارم، ونه گب و صحبت ره به صورت نظم در بیاردمه و تقدیم کمبه به تمامی دامداران بنافتی که خون و دل بخردنه و اتا پیروک رحاتی ندینه، وشون زرانداز بنه بیه و وشون سرین اتا تکه سنگ یا هیمه چو!؟

شعر مازندرانی پیر چپون اوپرت 

اوپرت چن ساله تره نزمبه سر	فکر نکون پیر چپون ته جه بیه قهر
Oupert chan sale tere nazembe sar	Fekr nakoun pir chapoun teje baye ghar
کمر دلا و مه دست دره عصا	دست اش بیمه اوپرت جه بیمه جدا
Kamer dela o me dast dare aasa	Dastesh bayme oupert je bayme jeda
پیر بیمه دست و لینگ ندارنه قوت	گوگلی ره ویمبه خرمبه حسرت
Pir bayme dast o ling nedarne ghovet	Gougeli re vimbe kherembe hasret
گوگلی هسته مه قبله ی دوم	صوی نماشون وره دمبه سلوم
Gougeli haste me gheble ye douvom	Sevi nemashoun ve re dembe saloum
دفتر خاطرات زمبه ورق	یا یارون کمبه هستمه دمق
Daftere khaterate zambe varegh	Yade yaroun kembe hasteme damegh
عبللی مختاباد، مهدی قاسمی	بند پشت آرشه پتنه دتایی
Ablali mokhtabad ,mahdi ghasemi	Bande pesht arshe patene de taie
جفت خراله و شعون خورشیدی	کشتارگاه چینه سیروک و الزی
Jefte khereala o shavoun khorshidi	Keshtargah chine sirouk o alezi
اوریم فلاح، حاج الیاس و حاج ببا	لوتی گرد وره ره کردنه سافنا
Evrim falla, haj elyas o haj beba	Louti gerd vare re kerdne safena
ون بن دینه ممد حسین، پنجلی	تلم زونه وشون دتا پنج پنجی
Vane ben daine mamd hossien, panjali	Telem zone veshoun de ta panj panji
مصطفی، عبداله، ممد خورشیدی	ارمون سوزنا چرخه سری
Mostefa, abdella, mamed khorshidi	Armoune souzenae charkha sari
گوگلی بن فیض اله، رمضون خورشیدی	گسفن شو چر دانه شو تا صواحی
Gougli ben fizoalla, ramzoun khorshidi	Gesfen shou char dane shou ta sevahi
زرشک چال ملک و اوریم خورشیدی	وره کرس کاج کرده تیناری
Zareshk chale melk o evrim khourshidi	Vare kerese kaj kerde tinari
دوشتره ی دله کتری کلوا نون	لم چوخا چپون دوش، دل پر از خون
Doushtere ye dele ketri kelva noun	Lam choukha chapoune doush, del per az khoun
کتل تش و منزل پر بیهه از دی	به گور بوردنه آرزوی رحاتی
Katel tash o manzel per bie az di	Be gour baverdne arzoye rehati
رفقون یک به یک هاکردنه سفر	وشون کار و بار انه مه نظر
Rafeghoun yak be yak hakerdne safer	Veshoune kar o bar ene me nazer
خدایا قت و عمر و چش سو ره	بهیر، دردجه نا روز دارمه، نا شوره
Khedaya ghet o omro chese soure	Bahir, dardje na rouz darme, na shoure

شعر: دوستعلی علیخانی

توضیحات :

چپون : چوپان **ییلاق اوپرت : ییلاق دامداران پاجمینائی **  دست اش : محتاج دیگران شدن

گوگلی : گذرگاه دامداران به مرتع اوپرت ** صوی : صبح ** نماشون : غروب ** سَلوم : سلام

عبللی مختاباد: مرحوم عبدالعلی فضلی اهل پاجی ** مرحوم مهدی قاسمی : اهل میانا ** بند پشت : نام ملکی در اوپرت

آرشه:به پست آرشه مراجعه شود ** جفت خِراله:مرحوم خیراله کوهزادی اهل روستای هیکو، مرحوم خیراله خورشیدی اهل پاجی

کشتارگاه: نام ملکی در اوپرت** سیروک : نام گیاه دارویی ** الزی : به پست الزی مراجعه شود

اِوریم فلاح : ابراهیم فلاح نژاد اهل پاجی ** جاج الیاس : مرحوم حاجی الیاس خورشیدی اهل پاجی

حاج بِبا: مرحوم حاجی بابا خورشیدی اهل پاجی ** لوتی گرد: نام ملکی در اوپرت** وَرِه : بره

سافِنا: شیر دادن بره ** وَنِ بِن: نام ملکی در اوپرت** دَینِه: بودند** مَمد حسین: مرحوم محمدحسین خطاب اهل میانا

پنجعلی : پنجعلی حسن پور اهل میانا** تِلِم : به پست صنایع دستی چوبی مراجعه شود** پنج پنجی: نوبتی

مصطفی : مصطفی فضلی اهل پاجی ** عبداله: عبداله خورشیدی اهل پاجی** مَمِد خورشیدی : محمد خورشیدی اهل پاجی

آرمون: آرزو** سوزنا: نام ملکی در اوپرت** چرخه سری: مراسم ناهاردهی به مناسبت جدا کردن پشم از گوسفندان

فیض اله: مرحوم فیض الله رمضانی اهل پاجی ** رمضون خورشیدی: رمضان خورشیدی اهل پاجی

گسفن:گوسفند** شو چر:چرا دادن گوسفندان در شب** شو: شب** زرشک چال: نام ملکی در اوپرت

اِوریم خورشیدی:ابراهیم خورشیدی اهل پاجی ** وَرِه کِرِس:آغل بره ** کاج: شاخه های نازک درخت جهت پوشش کف آغل بره

تیناری : تنهایی** دوشتره: کوله ای که با پشم گوسفند درست می شد** دِلِه : داخل ** کِلوا نون: به پست کشاورزی در بنافت قدیم مراجعه شود ** لَم چوخا :به پست صنایع دستی مراجعه شود ** کَتِل تَش : آتشی که با کنده ی درخت درست می شد

مَنزِل:در اینجا کلبه چوپان ** پِر بیئه از دی: پر از دود بود** رحاتی:راحتی** رفقون:رفقا **قِت: قوت ، نیرو

چِش سو: بینایی چشم ** بَهیر: بگیر** درد جِه نا روز دارمه، نا شوره: از درد شب و روز ندارم