بنافت

بایگانی
آخرین مطالب
پربیننده ترین مطالب

صنایع دستی جاجیم بافی

شنبه, ۲۳ خرداد ۱۳۹۴، ۰۸:۵۱ ب.ظ

در گذشته ی نه چندان دور اکثر زنان دهستان بنافت به حرفه ی جاجیم بافی مشغول بودند. اما در حال حاضر این صنعت در بنافت گویا بار سفر بسته و ازاین وادی کوچ کرده است و کسی سراغش را نمی گیرد. درمورد جاجیم بافی در بنافت تحقیقاتی انجام داده ام  که به نظر علاقه مندان می رسانم. شاید این کار بهانه ای شود تا عده ای به سر ذوق آمده و بخواهند دوباره آن را احیاء کنند.

درست کردن جاجیم مراحل متعددی دارد : 1- تهیه پشم گوسفند  و شستشوی آن

2- باز کردن پشم 3- نخ ریسی 4- بافتن جاجیم

اساسی ترین کار جهت درست کردن جاجیم تهیه تار و پود می باشد.

طرز تهیه تار ( تونه ) :

 تار را به دو صورت تهیه می کردند.  الف ) نخ را آماده از بازار تهیه می کردند.  ب) نخ را با پشم گوسفند درست می کردند.

 طرزتهیه تار(تونه) از طریق پشم گوسفند :

ابتداء پشم گوسفند را شستشو می دادند و بعد از خشک کردن آنها را با دست بازکرده و مواد اضافی را از آن جدا می کردند و به وسیله ی دستگاهی به نام « شونه سر» آن را شاد می کردند و به صورت دسته های کوچک (پلته ) در می آوردند. پلته را با چرخ نخ ریسی «چل » به نخ تبدیل می کردند. نخ های گلوله شده را روی چوبی نازک « دیک سر » قرار می دادند و آن را به وسیله « کلاف چین » به صورت کلاف در می آوردند. برای اینکه تار محکم تر شود دوباره آن را به وسیله چرخ نخ ریسی می تاباندند و به صورت دو لایه در می آوردند سپس نخ ها را بوسیله چند تکه چوب« چنگوم »   که آن را داخل زمین فرو می کردند به تارهای چند متری تبدیل می کردند. در مرحله بعد نخ ها را از داخل « شونه » و « ورد » رد می کردند و آن را روی دستگاهی به نام « کرچال » مسقر می کردند.

طرز تهیه پود ( پو ) :

برای تهیه پود مراحل شستشوپشم، کار با شونه سر و تبدیل پلته به نخ انجام می شد. سپس نخ ها را با رنگ های شاد از جمله قرمز، آبی، زرد و ... رنگ آمیزی می کردند.

بافتن جاجیم :

گلوله نخ را به وسیله چرخ نخ ریسی روی « ماسوره » قرار می دادند و ماسوره را داخل « مکوه » قرار داده و مکوه را از بین تارها رد می کردند و با هر بار رد کردن مکوه از بین تارها بوسیله « شونه » آن را ضربه می زدند تا نخ (پود ) در کنا ر هم قرار بگیرند و محکم شوند. وقتی سی سانتیمتراز جاجیم بافته می شد آن را دور چوبی ( نوعرد ) جمع می کردند. زمانی که ابعاد مورد نظر بافته می شد آن را برش می دادند. چون عرض جاجیم پنجاه الی هشتاد سانتیمتر بود در صورت لزوم چند تکه از آن را با هم وصل می کردند و مورد استفاده قرار می دادند.

توجه : مطالب ارائه شده فوق مراحل بافت جاجیم ساده ( لته لته ) می باشد. جهت درست کردن جاجیم های طرح دار و نقش و نقوش دار بعد از رد کردن سه الی چهار پود از بین تارها نقوش را بر اساس نقشه اجرا می کردند.

انواع نقشه های جاجیم در بنافت :

لته لته، کرگ چک، چهار دستمالی، رخته ای، شتر گردن، چشم بلبل، ول تیرمه، گرد گل

کاربرد جاجیم در بنافت :

زیرانداز، پشتی، سجاده، لحاف، فرش اتاق، رو کرسی، پادری، سارغ حمام، رو رختخوابی، کوله پشتی (دوشتره )، خورجین، رو پالانی   

اجزای تشکیل دهنده دستگاه بافندگی جاجیم ( کرچال ):

نوعرد، دست چو، لینگ لتی، سلام علک، شونه، ورد، مکو، ماسوره، متی، چنگوم، تتیک

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">