نوبهار

نوبهار موارک 

شعر: دوستعلی علیخانی 

برای نمایش تصویر در اندازه واقعی روی آن کلیک کنید.

آش آخرین چهارشنبه

یکی از فرازهای شایان توجه در مراسم سال نو و باورهای پیوسته به آن مسئله اعتقاد به جهان پسین و رستاخیز مردگان است به همین جهت یکی از مراسم های سال نو یاد کردن از مردگان و بزرگداشت ارواح گذشتگان و خیرات برای آنان است. به همین دلیل در دهستان بنافت در آخرین چهارشنبه سال، آش گزنه درست می کنند و به نیت مردگان به همسایگان و افراد دیگر خیرات می کنند. عده ای هم معتقد هستند این آش به واسطه خاصیت دارویی  گزنه موجب شفای بیمار می شود.

    مرسی لوره بلم دیزنون سر               گزینه بچینم لتکا دور و بر

   آش ره دکنم لاک چه و پیاله               نیت شه مردگون هاکنم در

آش گزنه

مواد لازم :

    برنج ، کدو ، چغندر ، باقلا ، ترشی ( آلوچه ، انار ، ازگیل ) ، اسفناج ، گشنیز ، گزنه ، ادویه 

   جات (نمک ، فلفل ، زردچوبه )

    طرز تهیه :

 ابتدا داخل دیک تا نصف آب بریزید. سپس چغندر را خرد کرده و در آن بریزید. بعد از اینکه چغندر کمی پخت، برنج خیس داده شده، باقلا پخته شده و همچنین اسفناج و گشنیز را به آن اضافه کنید. وقتی برنج لعاب داد گزنه راداخل دیک بریزید .

زمانی که مواد کاملا پخته شد ترشی ( آلوچه یا ازگیل یا انار ) را به آن بیفزایید . ادویه جات ( نمک ، فلفل ، زردچوبه) را به مقدار کافی داخل دیک بریزید. وقتی که آش کاملا جا افتاد آن را از روی اجاق برداشته و داخل ظرف ( اگر لاک باشد نور اعلی نور است ) ریخته و با سیر داغ و نعناع داغ َ آن را تزئین نموده و نوش جان کنید.  

خواص گزنه :

مفرح – مدر- تصفیه کننده خون – صفرابر – درمان کننده رماتیسم و اسهال های ساده و اخلاط خونی و خون ریزیهای قاعدگی – بیماری های دستگاه تنفسی – طحال – نارساییهای اعمال کبد – رفع بی خوابی و اضطراب و ضعف شنوایی – سرماخوردگی – سردرد – کم خونی – عمل دستگاه هاضمه – بیماری پوستی – تنظیم زمان قاعدگی خانم ها – نارساییهای کبد                                        

                                     شعر: دوستعلی علیخانی

               برای نمایش تصویر در اندازه واقعی روی آن کلیک کنید.

آب

بیا تا قدر این نعمت بدانیم	که در بحران بی آبی نمانیم
بیا از بهر حفظ آن بکوشیم	وجود آب را ارزش شماریم
صدای آب یعنی زندگانی	بیا دل را به این نجوا سپاریم
از این سرمایه خوب الهی	برای نسل خود باقی گذاریم

                              برای نمایش تصویر در اندازه واقعی روی آن کلیک کنید.

تی تی بهاری

سیزدهم اسفند هزار و سیصد و نود و چهار روستای دادوکلا 

برای نمایش تصویر در اندازه واقعی روی آن کلیک کنید.

داستان عامی دِتِر

برای نمایش تصویر در اندازه واقعی روی آن کلیک کنید.

شیرینی های خانگی عید

شیرینی های خانگی سفره ی عید

کدبانوهای دهستان بنافت جهت رنگین کردن سفره ی عید شیرینی های متعددی تهیه و تدارک می بینند از جمله این شیرینی ها می توان به موارد زیر اشاره کرد.

·       لاک سو

·       حلوای آرد برنج ( برشی )

·       میسته گنده

·       قماق

·       کماج

شیرینی لاک سو

مواد لازم : آرد برنج ، گردو ، روغن ، شکر

طرز تهیه :

ابتدا برنج را خیس داده سپس آن را داخل آبکش بریزید تا آب آن کاملا خارج شود بعد آن را با گردو مخلوط کرده و طوری بسابید که دانه های برنج و گردو کاملا سابیده نشوند. داخل ماهی تابه مقدار کمی روغن بریزید و مواد را داخل آن ریخته و به آن شکر اضافه کنید وقتی کمی تفت گرفت آن را از روی اجاق بردارید و با قاشق میل فرمایید.

توجه : چون در گذشته آرد برنج و گردو را داخل یک ظرف چوبی ( لاک ) می سابیدند به همین دلیل نام این شیرینی را لاک سو نمایده اند.

حلوای آرد برنج (برشی)

مواد لازم : آرد برنج ، گردو ، کنجد ، شکر ، شیره ی خرمالو

طرزتهیه :

ابتداء برنج را خیس داده سپس آن را داخل آبکش بریزید تا آب آن کشیده شود. بعد برنج را بسابید و آن را روی اجاق تفت داده و داخل ظرفی خالی کنید. شکر را با شیره ی خرمالو و آب مخلوط کنید و آن را روی اجاق بگذارید تا قوام بیاید.

بعد آن را از روی اجاق بردارید و آرد برنج را با آن مخلوط کنید و با دست ورز دهید. سپس آن را بوسیله وردنه پهن کنید. روی آن گردو و کنجد سابیده بپاشید و با چاقو آن را به اشکال مختلف برش دهید و نوش جان کنید.

نوروزخوانی

پونزه روز کار داشته عید، نوروزخونها دست چو به دست و دوشتره به دوش شعر خوندستنه و بموهن بهار ره خور دانه. مردمِ دَمِ دَر شینه و وشون اِسته شعر خوندستنه. هر کسی شه سَرِاِندا وشونه انعام دائه. کِت کِتِه هِم وشونه دور جمع بینه.اهل خنه هم بِریم اِمونه و وِشونه شعر ره گوش دانِه.

استاد رمضان کریمی از روستای شلدره دودانگه با گروه نوروزخوانی

شعر نوروز خوانی         

اول به نوم خدا سلام بر ته ای آقا بمومه دولت سرا سر کشمبه همه جا غصه ره دمبه پِیی دره اِنه باز عَیدی نوبهارِ نو بِمو گل بشکفته بو بِمو   دِواره بَیّه بهار فصل کشت و فصل کار ویشه اِ دار مشت خال زمین هسته لاله زار تی تی مشت هاکرده دار گسفن هسته وره مار نوبهارِ نو بِمو گل بشکفته بو بِمو

زمستان بهییه سر سردی ره هِدا اون ور بهار بمو دروِن سَر گل بمو تا نال سر چکل ورف بیّه او روخنه هم مشت او نوبهارِ نو بِمو گل بشکفته بو بِمو   بهار بمو ای آقا صله رحم بیار جا با مردم خب هاکون تا محبت هاکون نشا ته همراه بوشه خدا سربزن ته همه جا نوبهارِ نو بِمو گل بشکفته بو بِمو

شعرخون بموئه اسا سر زمبه من همه جا پیش ندار و دارا شمه نال اِمبِه بالا شادی هاکنین شما دلکش بهییه هوا نکنین این پا اون پا نوبهارِ نو بِمو گل بشکفته بو بِمو   مشت عموی با وفا پسر هاکنی زوما ون دست دوندی حنا تکون بخو دَکف را دست دینگن جیف درون انعام ره هاده بیرون خشحال بوّه نوروزخون نوبهارِ نو بِمو گل بشکفته بو بِمو

استاد محمدرضا اسحاقی از روستای گرجی محله بهشهر با گروه نوروزخوانی 

آموزش سبزه عید

سبزه سبز کردن نمادی از تکرار آفرینش برای سال جدید است و بدون سبزه، بساط هفت سین صفایی ندارد.به همین دلیل اهالی دهستان بنافت این سنت دیرینه را حفظ کرده و چند روز مانده به سال جدید اقدام به سبز کردن گیاهان مختلفی از جمله گندم ، عدس ، ترتیزک ، شاهی و ... می کنند.

آموزش کشت سبزه گندم

• ۱۲ روز مانده به عید، یک لیوان گندم درون کاسه‌ای ریخته و به اندازه ۲ تا ۳ بند انگشت روی آن آب می‌ریزیم و تا ۲ روز صبر می‌کنیم و طی این مدت ۲ بار آب آن را عوض می‌کنیم.

• وقتی گندم‌ها شروع به جوانه زدن کردند، آب کاسه را خالی کرده و گندم‌ها را درون یک دستمال نخی می‌ریزیم.

• سعی کنید دستمال همیشه مرطوب بماند.

• وقتی گندم‌ها شروع به ریشه زدن کردند آن‌ها را به آرامی از درون دستمال خارج می‌کنیم.

• در ته ظرف مورد نظر، لایه‌ای از پنبه را پخش کرده و گندم ریشه زده را درون آن ریخته و پخش می‌کنیم.

• روی گندم‌ها را پارچه‌ای نخی انداخته و هر روز روی آن‌ها کمی آب اسپری می‌کنیم تا ساقه پیدا کند.

• وقتی ساقه نقره‌ای رنگ شد پارچه را از روی آن برداشته وظرف را در زیر نور و جای خنک قرار داده، هر روز مقدار کمی آب در حدی که مرطوب بماند روی آن‌ها اسپری می‌کنیم.

آموزش سبز کردن شاهی روی کوزه

• روی کوزه یک عدد جوراب زنانه می‌کشیم.

• برای اینکه تخم شاهی لعاب بیاندازد دو دقیقه آن را درون آب می‌ریزیم،سپس با انگشت یا دم قاشق تخم شاهی را از سمت پایین به بالا روی جوراب بکشید و آن را درون یک سینی قرار داده و داخل آن آب می‌ریزیم و روزی سه بار این کار را انجام داده تا جوراب همیشه مرطوب بماند.

• پس از سه روز تخم‌شاهی‌ها جوانه می‌زنند و ریشه می‌بندند و طی یک هفته سبز می‌شوند.

• مراقب باشید درون کوزه همیشه پر آب باشد و ظرف زیر آن هم هر روز خالی شود.

مدرسه قدیم

آرمون وچه گی حال و هوا	Armoune vechegie hal o heva
چنده زود بگذشته بییه با صفا	Chande zoud begzeshte biye basefa
شیرین زونی عمر زود بیّه سر	Shirinzevounie omr zoud bayye sar
مدرسه شو بیمی خط وردمی در	Madrese shou baymi khatte vardmi dar
مشق شو خله و دست بییه گلی	Mashqe shou khale o dast biye geli
کور کوری زومی ده لمپای پهلی	Kor kori zoumi dalampaye pali
آقا معلم داشته شش قدیم	agha moallem dashte sheshe ghadim
چو اِ پشتی وچونِ دائه تعلیم	Choue peshti vachoune dae talim

شعر:دوستعلی علیخانی

 

دانش آموزان دبستان روستای دادوکلا - دهه 1360

بقیه عکس ها ادامه مطلب
(برای نمایش تصاویر در اندازه واقعی روی آن کلیک کنید)

حسرت گذشته

پیر بیمه دست و لینگ ندارنه قوّت	Pir bayme dast o ling nedarne ghovvet
چکلّ اشمبه و خرمبه حسرت	Chekelle eshembe o kherembe hasret
شه گذشته ره سر بشتمه نرو	She  gozeshte re sar beshteme naro
شه خاطراتِ پِشو زمبه خلوت	She khaterate pesho zambe khalvet

پیر شدم دست ها و پاهایم نیرو و توان ندارند

کوه را نگاه می کنم و حسرت می خورم

گذشته خودم را در قله نرو جا گذاشتم

در خلوتم خاطرات گذشته را مرور می کنم

شعر: دوستعلی علیخانی

مراسم خانه تکانی

اهالی دهستان بنافت چند هفته مانده به عید نظافت خانه را آغاز می کنند و گوشه و کنار خانه را از گرد و غبار پاک کرده و فضای منزل را خوشبو می کنند. در گذشته خاک سفید را با آب داخل دیک می پختند و به شکل گل شل در می آوردند سپس دیوار منازل را به نوعی رنگ آمیزی می کردند. از خاک قرمز جهت رنگ آمیزی ابتدا دیوار استفاده می کردند که اصطلاحا به آن رجه می گفتند. ( از کف اتاق تا ارتفاع 80 سانتیمتری دیوار) همچنین خاک  خوب و خشک بدون ناخالصی و سنگ ریزه را از مکان های خاصی استخراج می کردند.( گل چال) سپس آن را با پهن اسب یا گاو مخلوط می کردند ودر لگن خیس می دادند.( گل گویی gel goie) بعد گل شل بدست آمده را روی دیوار حیاط،کف اتاق ،طویله و... گل مالی می کردند. چون اعتقاد داشتند ارواح مردگان در این روز ها به خانه باز می گردند اگر خانه را تمیز و بستگان را شاد ببینند خوشحال می شوند و برای باز ماندگان دعا می فرستند. 

(برای نمایش تصاویر در اندازه واقعی روی آن کلیک کنید)

پیر چپون اوپرت

چن ماه پیش با اتا پیر چپون بنافتی از اهالی پاجمیانا هم کلام بیمه. بعد از سلام و احوالپرسی شه سفره دل ره مسته باز هاکرده از خاطرات قدیم، از چپونی، از یلاق و کوه و مازرون، از رفقونی که یک به یک سفر ابدی هاکردنه، مسته گب بزو. گوته هر روز گوگلی ره اشمبه و ونجه گب زمبه.

 باتمه از اوپرت باهو. باته: اوپرت خله با صفا هسته، حف که قت و قوت ندارمه و مه چش کم سو بیّه و لینگ هم همراهی نکنده تا وره سر بزنم. وچون هم... چه چی بارم...

خلاصه شمه سر ره درد نیارم، ونه گب و صحبت ره به صورت نظم در بیاردمه و تقدیم کمبه به تمامی دامداران بنافتی که خون و دل بخردنه و اتا پیروک رحاتی ندینه، وشون زرانداز بنه بیه و وشون سرین اتا تکه سنگ یا هیمه چو!؟

شعر مازندرانی پیر چپون اوپرت 

اوپرت چن ساله تره نزمبه سر	فکر نکون پیر چپون ته جه بیه قهر
Oupert chan sale tere nazembe sar	Fekr nakoun pir chapoun teje baye ghar
کمر دلا و مه دست دره عصا	دست اش بیمه اوپرت جه بیمه جدا
Kamer dela o me dast dare aasa	Dastesh bayme oupert je bayme jeda
پیر بیمه دست و لینگ ندارنه قوت	گوگلی ره ویمبه خرمبه حسرت
Pir bayme dast o ling nedarne ghovet	Gougeli re vimbe kherembe hasret
گوگلی هسته مه قبله ی دوم	صوی نماشون وره دمبه سلوم
Gougeli haste me gheble ye douvom	Sevi nemashoun ve re dembe saloum
دفتر خاطرات زمبه ورق	یا یارون کمبه هستمه دمق
Daftere khaterate zambe varegh	Yade yaroun kembe hasteme damegh
عبللی مختاباد، مهدی قاسمی	بند پشت آرشه پتنه دتایی
Ablali mokhtabad ,mahdi ghasemi	Bande pesht arshe patene de taie
جفت خراله و شعون خورشیدی	کشتارگاه چینه سیروک و الزی
Jefte khereala o shavoun khorshidi	Keshtargah chine sirouk o alezi
اوریم فلاح، حاج الیاس و حاج ببا	لوتی گرد وره ره کردنه سافنا
Evrim falla, haj elyas o haj beba	Louti gerd vare re kerdne safena
ون بن دینه ممد حسین، پنجلی	تلم زونه وشون دتا پنج پنجی
Vane ben daine mamd hossien, panjali	Telem zone veshoun de ta panj panji
مصطفی، عبداله، ممد خورشیدی	ارمون سوزنا چرخه سری
Mostefa, abdella, mamed khorshidi	Armoune souzenae charkha sari
گوگلی بن فیض اله، رمضون خورشیدی	گسفن شو چر دانه شو تا صواحی
Gougli ben fizoalla, ramzoun khorshidi	Gesfen shou char dane shou ta sevahi
زرشک چال ملک و اوریم خورشیدی	وره کرس کاج کرده تیناری
Zareshk chale melk o evrim khourshidi	Vare kerese kaj kerde tinari
دوشتره ی دله کتری کلوا نون	لم چوخا چپون دوش، دل پر از خون
Doushtere ye dele ketri kelva noun	Lam choukha chapoune doush, del per az khoun
کتل تش و منزل پر بیهه از دی	به گور بوردنه آرزوی رحاتی
Katel tash o manzel per bie az di	Be gour baverdne arzoye rehati
رفقون یک به یک هاکردنه سفر	وشون کار و بار انه مه نظر
Rafeghoun yak be yak hakerdne safer	Veshoune kar o bar ene me nazer
خدایا قت و عمر و چش سو ره	بهیر، دردجه نا روز دارمه، نا شوره
Khedaya ghet o omro chese soure	Bahir, dardje na rouz darme, na shoure

شعر: دوستعلی علیخانی

توضیحات :

چپون : چوپان **ییلاق اوپرت : ییلاق دامداران پاجمینائی **  دست اش : محتاج دیگران شدن

گوگلی : گذرگاه دامداران به مرتع اوپرت ** صوی : صبح ** نماشون : غروب ** سَلوم : سلام

عبللی مختاباد: مرحوم عبدالعلی فضلی اهل پاجی ** مرحوم مهدی قاسمی : اهل میانا ** بند پشت : نام ملکی در اوپرت

آرشه:به پست آرشه مراجعه شود ** جفت خِراله:مرحوم خیراله کوهزادی اهل روستای هیکو، مرحوم خیراله خورشیدی اهل پاجی

کشتارگاه: نام ملکی در اوپرت** سیروک : نام گیاه دارویی ** الزی : به پست الزی مراجعه شود

اِوریم فلاح : ابراهیم فلاح نژاد اهل پاجی ** جاج الیاس : مرحوم حاجی الیاس خورشیدی اهل پاجی

حاج بِبا: مرحوم حاجی بابا خورشیدی اهل پاجی ** لوتی گرد: نام ملکی در اوپرت** وَرِه : بره

سافِنا: شیر دادن بره ** وَنِ بِن: نام ملکی در اوپرت** دَینِه: بودند** مَمد حسین: مرحوم محمدحسین خطاب اهل میانا

پنجعلی : پنجعلی حسن پور اهل میانا** تِلِم : به پست صنایع دستی چوبی مراجعه شود** پنج پنجی: نوبتی

مصطفی : مصطفی فضلی اهل پاجی ** عبداله: عبداله خورشیدی اهل پاجی** مَمِد خورشیدی : محمد خورشیدی اهل پاجی

آرمون: آرزو** سوزنا: نام ملکی در اوپرت** چرخه سری: مراسم ناهاردهی به مناسبت جدا کردن پشم از گوسفندان

فیض اله: مرحوم فیض الله رمضانی اهل پاجی ** رمضون خورشیدی: رمضان خورشیدی اهل پاجی

گسفن:گوسفند** شو چر:چرا دادن گوسفندان در شب** شو: شب** زرشک چال: نام ملکی در اوپرت

اِوریم خورشیدی:ابراهیم خورشیدی اهل پاجی ** وَرِه کِرِس:آغل بره ** کاج: شاخه های نازک درخت جهت پوشش کف آغل بره

تیناری : تنهایی** دوشتره: کوله ای که با پشم گوسفند درست می شد** دِلِه : داخل ** کِلوا نون: به پست کشاورزی در بنافت قدیم مراجعه شود ** لَم چوخا :به پست صنایع دستی مراجعه شود ** کَتِل تَش : آتشی که با کنده ی درخت درست می شد

مَنزِل:در اینجا کلبه چوپان ** پِر بیئه از دی: پر از دود بود** رحاتی:راحتی** رفقون:رفقا **قِت: قوت ، نیرو

چِش سو: بینایی چشم ** بَهیر: بگیر** درد جِه نا روز دارمه، نا شوره: از درد شب و روز ندارم 

خورد چله در بنافت

امروز بیست و سوم بهمن نود و سه برابر با سیزدهم خورد چله با همراهی خانواده از مسیر سد سلیمان تنگه  به دهستان بنافت عزیمت نمودیم. برف چند روز اخیر که ارتفاع آن در دهستان بنافت به شصت سانتیمتر رسیده بود هنوز در کنار جاده ها و جنگل جا خوش کرده بود. اما جاده خشک بود. مردم هم از فرصت استفاده کرده و در کنار جاده ها مشغول درست کردن آدم برفی، سر خوردن و برف بازی بودند. عده ای هم بساط چای و کباب را پهن کرده بودند و از دیدن مناظر اطراف لذت می بردند. چند عکس از طبیعت زمستانه تقدیم شما عزیزان.

برج تاریخی رسکت در مسیر جاده فریم به بنافت

درخت ازگیل با پوشش زمستانه

قندیل های یخی (یخ لِلِک) - کَلِه دروازه ورودی بنافت از سمت فریم

این هم از سرسره بازی خودمان در روستای دادوکلا

عروسی قدیم

روستای پاجی، دهه هزار و سیصد و پنجاه

عروسی روز سرنا دایره دمبک	Aroosi rooz serna dayereh dambek
لوتی گیته دارون چرخ زوئه پشتک	Looti giteh daroon charkh zooneh peshtek
نواب خاله مجیمه گیته شه تک	Navab khaleh majimeh giteh she tek
شاه وزیر کاجم وچون خردنه کتک	Sha vazir ka jem vachoon kherdneh ketek

روستای سودکلا، دهه هزار و سیصد و پنجاه

عروسی کردمی با قرض و قوله	Aroosi kerdemi ba gharz o ghooleh
کاوی و بزکوله تا طلا کوله	Kavi o bezkooleh ta tele kooleh
همه ره کوشتمی ابرو نشوئه	Hamere koshtemi abroo nashoohe
د روز نیه امه دوش دیه جوله	De rooz nayye ame doosh dayye jooleh

شعر: استاد محمدعلی کاظمی سنگدهی

روز و شو انه شونه

پاییز 1364 - روستای دادوکلا

روز و شو انه شونه من ته گره	Rouz o shou ene shoune men te gere
چش خو انه شونه من ته گره	Cheshe khou ene shoune men te gere
روز و شو چشمون خو امه عمره	Rouz o shou cheshmone khou ame omre
عمر جور، او انه شونه من ته گره	Omr jour ou ene shoune men te gere